Halve ton voor baanbrekend onderzoek naar ontdekt 15e-eeuws getijdenboek uit de kring van de Van Lymborchs
De Stichting Maelwael Van Lymborch Studies in Nijmegen heeft van diverse fondsen 50.000 euro gekregen om vernieuwend onderzoek te doen naar een tot nu toe onbekend getijdenboek. Het manuscript uit begin 15e eeuw is vermoedelijk afkomstig uit de befaamde bibliotheek van Jan van Berry, de opdrachtgever van de uit Nijmegen afkomstige gebroeders Van Lymborch. Voor het eerst zal in Nederland 600 jaar oud perkament worden onderworpen aan DNA-en eiwitanalyse. Uiteindelijk doel is het getijdenboek, in fragmenten overgeleverd, zo compleet mogelijk te reconstrueren en meer te weten te komen over de makers, de opdrachtgever en de inhoud.
Het onbekende getijdenboek kwam vier jaar onder de aandacht, toen kunsthistoricus Rob Dückers een enkel blad aankocht. Hij zag meteen dat de randversieringen van dezelfde kunstenaar zijn die ook de zeer verfijnde ranken en gouden blaadjes in de Belles Heures heeft geschilderd rondom de miniaturen van de gebroeders Van Lymborch. Dit wereldberoemde boek, nu in het Metropolitan Museum of Art in New York, geldt als een van de hoogtepunten van de boekverluchting. Het aangekochte losse blad met de randversiering van deze medewerker van de Van Lymborchs zat in een in de 19e eeuw geheel versneden boek.
Oorspronkelijk moet het manuscript 200 bladen hebben bevat. Deze zijn nu over de wereld verspreid, maar vijftien bladen blijken zich in privécollecties in Gelderland te bevinden. ‘Hoe vaak komt het voor dat er zoveel 15e eeuwse losse bladen uit de kring van de Van Lymborchs in Gelderland te vinden zijn? Dat is een volslagen unieke situatie’, zo stelt André Stufkens, voorzitter van de Stichting Maelwael Van Lymborch Studies.
De aanwezigheid van deze bladen deed de stichting besluiten om fondsen te werven voor uitgebreid onderzoek, dat bestaat uit een kunsthistorisch en een natuurwetenschappelijk deel. Daartoe is een Gelders netwerk opgezet met o.a. de Wageningen University & Research, de Radboud Universiteit, Museum en Kasteel Huis Bergh, het Gebroeders van Lymborch Huis en twintig andere deskundigen en instellingen. Kunsthistorica dr. Hanneke van Asperen van de Nijmeegse universiteit leidt het onderzoek. Baanbrekend is het DNA- en eiwitonderzoek dat de stichting wil laten verrichten op het 15e-eeuws perkament. Dergelijke analyse van oud perkament heeft in Nederland nog niet eerder plaatsgevonden.
Hanneke van Asperen: ‘Het is hoe dan ook spannend onderzoek, want het is onontgonnen terrein. De uitkomsten van het onderzoek liggen nog open. Wat we voorzichtig verwachten, komt wellicht niet uit. Anderzijds levert het onderzoek misschien verrassende resultaten op die we niet zagen aankomen.’
Daarnaast zal gepoogd worden om zoveel mogelijk van de 200 bladen te traceren om tot digitale reconstructie van het manuscript te komen. Elk gevonden blad wordt in het najaar geplaatst op de website van de stichting, zodat het publiek de vorderingen kan volgen. Tevens wordt gezocht naar een antwoord op de vraag: Wie was deze randdecorateur, die toentertijd beschouwd werd als een groot vakman? Dan wordt ook duidelijk wat de relatie is met de gebroeders Van Lymborch en hun opdrachtgever Jan van Berry. De Franse hertog bezat vijftien getijdenboeken, waarvan er acht bewaard zijn gebleven, waaronder de befaamde Très Riches Heures en Belles Heures, beide met fenomenale miniaturen van de gebroeders Van Lymborch. Is dit teruggevonden getijdenboek een van de acht verdwenen getijdenboeken uit de bibliotheek van Jean de Berry?
De resultaten van het onderzoek zullen gepubliceerd worden op deze website en in de Maelwael Van Lymborch Studies deel II en III die verschijnen in het voorjaar van 2022 en medio 2024. Tevens zal er in 2023 een expositie met filmpresentatie plaatvinden in het Gebroeders van Lymborch Huis te Nijmegen.
Jacobus Trijsburg, secretaris van de stichting: ‘Dit onderzoek past helemaal in onze missie om juist vanuit Nijmegen en Gelderland de kennis over het kunstenaarsgeslacht Maelwael-Van Lymborch te verhogen. Hun kunst behoort immers ook tot ons erfgoed, en niet alleen tot dat van Frankrijk. We hebben er in Gelderland de juiste kennis- en kunstinstellingen voor, die internationaal op hoog niveau hun bijdragen hieraan kunnen leveren’.
Met de medewerking van de volgende kennis-en onderzoeksinstellingen:
Mede mogelijk gemaakt door:
