Doorbraak: ‘Kunstschrift’ schrijft Van Lymborch
10 april 2020
In het voorjaarsnummer van Kunstschrift (nr. 2020-2) heeft de redactie voor het eerst de schrijfwijze ‘Van Lymborch’ gehanteerd. Kunstschrift, voorheen beter bekend als Openbaar Kunstbezit, is het gerenommeerde tijdschrift voor kunstliefhebbers en kenners met een gedrukte oplage van 10.000 gedrukte exemplaren. De schrijfwijze Van Lymborch komt voor bij de miniatuur met de fabelachtige nachtscene in Gethsemane uit de Très Riches Heures du duc de Berry (fol. 142v). Een eerste realistische nachtscène met figuren opdoemend in het donkerblauw met prominent in het midden Christus omringd door een aureool. Perfect passend bij zowel de paastijd als het thema van dit nummer: de magische kleur blauw.
Een half jaar geleden nog had de redactie voor het Kunstschrift-nummer over de Notre-Dame (november-december 2019) in een artikel van prof. dr. Johan Oosterman de door hem gebruikte orthografie Van Lymborch nog foutief ‘gecorrigeerd’ in Van Limburg. Aanleiding voor André Stufkens om hoofdredacteur Mariette Haveman de argumenten uiteen te zetten waarom Van Limburg tegenwoordig achterhaald is, niet klopt en voortaan verbeterd dient te worden in Van Lymborch. Het artikel van Pieter Roelofs, hoofd Schilder- en beeldhouwkunst van het Rijksmuseum, uit de Maelwael van Lymborch Studies-1, waarin hij het voorstel doet van een nieuwe standaardisatie van de familienaam Van Lymborch, overtuigde haar. Zij reageerde direct: “Hartelijk dank voor uw uitgebreide betoog voor de naamgeving Van Lymborch, in plaats van het door ons gebruikte Van Limburg. Ik heb uw brief aandachtig gelezen, en u hebt ongetwijfeld gelijk. Naamgeving is een lastig onderwerp, dat zeker onze aandacht krijgt, In veel nummers van Kunstschrift staan we voor dat of een soortgelijk vraagstuk. En het is ook zeker zo dat wij belang stellen in precisie op dit terrein. Zeker zullen we voortaan de juiste naamgeving hanteren. Daar kunt u op rekenen.”
Een vergissing die al ruim 170 jaar voortduurt
Deze wijziging van de redactie Kunstschrift betekent een doorbraak in kunsthistorisch Nederland, want sinds in 1919 Johan Huizinga foutief de schrijfwijze Van Limburg introduceerde voor het Nederlands taalgebied, is dat gedachteloos overgenomen. Hij baseerde zich op een vertaling uit 1849 door Leon De Laborde van de naam Pol de Limbourg. Omdat de Franse rijksarchivaris vermoedde dat de familie uit de provincie Limburg afkomstig was, vertaalde hij de naam in Paul van Limburg, overigens zonder enig onderzoek daarnaar te verrichten. Een foutieve aanname die wonderbaarlijk lang wordt overgenomen. Er is geen enkele contemporaine bron bekend waarin de familienaam wordt geschreven als Van Limburg. Het is een 19e eeuws verzinsel uit onwetendheid over de bronnen en herkomst van het Nijmeegs kunstenaarsgeslacht. Zie voor de argumentatie:
– Pieter Roelofs, ‘Johan Maelwael & the Van Lymborch Brothers. A Proposal for a Standardised Form of their Name’, in Maelwael Van Lymborch Studies-1, pp. 6-9.
– André Stufkens, ‘Alleen gebroeders Van Lymborch is goed’, zie: https://www.maelwaelvanlymborchstudies.com/wp-admin/post.php?post=6509&action=edit
